Wat is de Omgevingswet?

De Omgevingswet is per 1 januari 2024 in werking en vervangt in totaal 26 bestaande wetten zoals:

1. Wet Natuurbescherming
2. Wet algemene bepalingen omgevingsrecht
3. Wet ruimtelijke ordening
4. Activiteitenbesluit en het Bouwbesluit

De Omgevingswet vertelt hoe natuur in Nederland beschermd moet worden

Zorgplicht
De Omgevingswet bevat een algemene zorgplicht. Dit houdt in dat overheden, bedrijven én burgers verantwoordelijk zijn voor een veilige en gezonde leefomgeving  De zorgplicht houdt in dat er tijdens de werkzaamheden te allen tijde rekening wordt gehouden met de bescherming van aanwezige flora en fauna, waarbij maatregelen worden genomen om schade aan dieren en hun leefomgeving zoveel mogelijk te voorkomen.

De invulling van natuurbeleid verschilt per provincie
De Omgevingswet geldt voor alle inwoners van Nederland, inclusief u. Deze wet is van toepassing wanneer u ruimtelijke ontwikkelingen of (planmatig) onderhoud wilt uitvoeren.

Ontheffing op de Omgevingswet

Ontheffing op de Omgevingswet is in uitzonderlijke gevallen mogelijk
Dit betekent dat u bij hoge uitzondering en onder strikte voorwaarden negatieve effecten op beschermde soorten of gebieden mag veroorzaken. Zo’n eis kan zijn dat u alternatief leefgebied ontwikkelt. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een te isoleren spouwmuur en het aanbieden van ‘alternatieve woonruimte’ voor vleermuizen na het aanbrengen van spouwmuurisolatie. Hiervoor en voor andere plant- en diersoorten zijn (maatwerk)oplossingen verkrijgbaar.

De Omgevingswet onderscheidt drie beschermingsregimes

De Omgevingswet onderscheidt drie beschermingsregimes voor natuur en biodiversiteit:

1. Natura 2000-gebieden: Deze gebieden vallen onder de Vogelrichtlijn (1979) en de Habitatrichtlijn (1992) van de Europese Unie. Ze zijn aangewezen om de habitats van bedreigde en karakteristieke soorten en ecosystemen te beschermen.
2. Beschermde soorten volgens Europese richtlijnen: Deze soorten zijn opgenomen in de Vogelrichtlijn en de Habitatrichtlijn. De bescherming omvat zowel hun leefgebieden als de soorten zelf, met specifieke voorschriften om de instandhouding te waarborgen.
3. Nationaal beschermde soorten: Dit beschermingsregime geldt voor soorten die niet onder de Europese richtlijnen vallen, maar wel nationaal beschermd zijn. In de wet worden deze aangeduid als "andere soorten" en ze genieten bescherming op basis van nationale regelgeving.

Wat is een ontheffing van de Omgevingswet?

Een ontheffing van de Omgevingswet is een besluit van de provincie waar u actief bent
De ontheffing maakt per individueel en concreet geval een uitzondering op een wettelijk verbod. Het kan dat u extra stappen moet zetten om aan de Omgevingswet te voldoen. U kunt een ontheffing op de Omgevingswet aanvragen bij de provincie. Ook kunt u dit door ons laten verzorgen.

Wanneer heeft u een ontheffing Omgevingswet nodig?

U heeft een ontheffing nodig als de volgende kwesties voor uw project opgaan:

1. Er zijn streng beschermde dier- of plantsoorten aanwezig
2. Uw project ligt in beschermd gebied en/óf er is een beschermde houtopstand aanwezig
3. De uit te voeren werkzaamheden hebben een negatief effect op de natuurwaarden en kunnen niet voorkomen worden.

De aanvraag voor uw ontheffing doet u bij de provincie waarin het project gepland is. Bovenstaande voorwaarden staan hieronder verder uitgewerkt.

Zo ziet de ontheffingsprocedure eruit:

Bent u benieuwd of u een ontheffing nodig heeft voor uw project en hoe de ontheffingsprocedure eruitziet? BioEcologie Flora & Fauna hanteert de volgende stappen in haar plan.

Fase 1:
We controleren of er beschermde soorten aanwezig kunnen zijn op de locatie
Beschermde dier- en plantensoorten kunnen op veel verschillende plekken voorkomen. Ook bij sloop- en verbouwingswerkzaamheden moet u rekening houden met de gevolgen voor de leefomgeving van deze soorten. Tijdens het ecologisch onderzoek wordt onderzocht of er beschermde soorten of gebieden aanwezig zijn. Als er beschermde flora en fauna aanwezig (kunnen) zijn, voeren wij nader onderzoek uit, bijvoorbeeld naar de aanwezigheid van vleermuizen of broedvogels. Ook wordt onderzocht of het project een negatief effect heeft op beschermde natuurgebieden of beschermde houtopstanden. De resultaten hiervan worden vastgelegd in een rapport. Als er geen beschermde soorten of gebieden voorkomen, is een ontheffing niet nodig. Blijkt uit het onderzoek dat er beschermde soorten en/of gebieden aanwezig zijn, dan gaan wij verder met stap twee.

Fase 2:
Hebben de werkzaamheden invloed op de Omgevingswet?
Als tijdens fase één is vastgesteld dat er beschermde natuurwaarden aanwezig zijn, brengen wij de mogelijke negatieve effecten in kaart en geven we passend advies.

Een negatief effect kan ontstaan als u:

• Een spouwmuur wilt isoleren waarin vleermuisverblijfplaatsen aanwezig zijn.
• Een boom wilt kappen waarin een nest van bijvoorbeeld een boomvalk aanwezig is.
• Zonnepanelen wilt vervangen waaronder nesten van kauwen aanwezig zijn.
• Een dak of delen van een dak wilt vervangen waarin nesten van huismussen aanwezig zijn.    


Als na het doorlopen van fase één en twee blijkt dat er beschermde natuurwaarden aanwezig zijn die negatieve effecten tot gevolg kunnen hebben, is een ontheffing nodig. Dit betekent dat fase drie in werking treedt.

Notitie
Ook wanneer u geen ontheffing nodig heeft, moet u rekening houden met de Omgevingswet. Iedereen in Nederland is verplicht om voldoende zorg te dragen voor Natura 2000-gebieden, bijzondere nationale natuurgebieden en in het wild levende dieren en planten plus hun directe leefomgeving. Deze zorgplicht houdt in dat men bij werkzaamheden met mogelijk negatieve effecten op planten en dieren, maatregelen moet nemen (binnen wat redelijkerwijs verwacht kan worden) om onnodige schade te voorkomen.

Fase 3:
Een ontheffing Omgevingswet en maatregelen om schade te verkleinen
Wanneer uit ecologisch onderzoek blijkt dat uw project schade kan toebrengen aan beschermde soorten, houtopstanden of natuurgebieden, is een ontheffing volgens de Omgevingswet verplicht. Deze ontheffing stelt u in staat om uw werkzaamheden legaal voort te zetten, mits u voldoet aan bepaalde voorwaarden. BioEcologie Flora en Fauna begeleidt u in het verkrijgen van deze ontheffing en adviseert over maatregelen om de schade te minimaliseren. Dit kan bijvoorbeeld door aanpassingen in de werkwijze of door alternatieve oplossingen te implementeren, zodat de impact op de natuur zoveel mogelijk beperkt blijft.

Opstellen van een werkprotocol
Het opstellen van een werkprotocol is essentieel voor projecten waarbij beschermde natuurwaarden in het geding kunnen komen. Een goed werkprotocol bevat duidelijke richtlijnen en stappen die gevolgd moeten worden om negatieve effecten op flora en fauna te minimaliseren. BioEcologie Flora en Fauna helpt u bij het ontwikkelen van een werkprotocol dat voldoet aan de wettelijke eisen en rekening houdt met de specifieke omstandigheden van uw projectlocatie. Dit protocol zorgt ervoor dat alle betrokkenen precies weten welke maatregelen genomen moeten worden om schade te voorkomen en hoe werkzaamheden veilig en verantwoord uitgevoerd kunnen worden. Zo draagt u bij aan het behoud van onze waardevolle natuur, terwijl u uw project succesvol kunt afronden.

Is de ontheffing Omgevingswet voor u een plicht?

Ja. Maar geen nood! BioEcologie Flora & Fauna Advies kan dit volledig voor u verzorgen.
Dit zodat u zich kunt focussen op het realiseren van uw project. Let wel: een ontheffing Omgevingswet krijgt u niet zomaar! Bij de aanvraag dient u het wettelijk belang van de werkzaamheden te duiden. Ook dient u aan te tonen dat er geen andere oplossing mogelijk is. Vervolgens dienen er ook andere eisen ingewilligd te worden. U bent verplicht om de beschermde soorten en/of gebieden te compenseren of migreren. Dit laatste door bijvoorbeeld alternatief leefgebied te realiseren. Een en ander conform een ecologisch werkprotocol.

BioEcologie Flora & Fauna beschermt tegen overtredingen van de Omgevingswet

Neem het zekere voor het onzekere met de specialisten van BioEcologie Flora en Fauna.